Toenemende inzet van gemeenten voor Rookvrije Generatie

De Nederlandse Rijksoverheid streeft naar een Rookvrije Generatie in 2040. Bij de realisatie van de Rookvrije Generatie spelen gemeenten een belangrijke rol. Ze kunnen bijvoorbeeld bordjes, belijning en tegels plaatsen om aan te geven dat een bepaalde locatie rookvrij is of rookvrij-beleid opnemen in subsidievoorwaarden. In de afgelopen vier jaar is het aandeel gemeenten dat zich bezighoudt met rookvrije omgevingen in de gemeente gestegen van 83 procent in 2021 naar 93 procent in 2025. Driekwart van de gemeenten (77%) hebben hun activiteiten op het gebied van rookvrij beleidsmatig vastgelegd. Net als voorgaande jaren is dit vaker het geval in grote gemeenten dan in kleine gemeenten. Wel vindt beleidsmatige vastlegging meer dan voorgaande jaren ook plaats in gemeenten die niet actief zijn onder de noemer van de Rookvrije Generatie.

Gemeenten zetten vol in op rookvrije omgeving

Inmiddels spelen negen op de tien Nederlandse gemeenten een actieve rol in het creëren van rookvrije plekken, een gestage toename sinds 2020 toen dit nog 77 procent was. Vooral buitensportlocaties (82%), schoolterreinen (70%) en de omgeving van gemeentegebouwen (62%) worden steeds vaker rookvrij. De meest opvallende ontwikkeling is de sprong voorwaarts in het rookvrij maken van bus- en tramhaltes. Waar in 2023 nog slechts 11 procent van de gemeenten hier werk van maakte, is dat percentage in 2025 bijna verdrievoudigd naar 31 procent.

Vaker commitment vanuit college voor Rookvrije Generatie, beschikbare middelen beperkt. Meer dan voorgaande jaren is er in gemeenten commitment vanuit het College B&W voor de Rookvrije Generatie en dragen ambtenaren de boodschap van de Rookvrije Generatie actief uit. Ongeveer vier op de tien gemeenten hebben specifieke beleidsdoelen op rookvrij geformuleerd, dit is vergelijkbaar met 2023 maar meer dan in 2021 (31%). Het aandeel gemeenten waar uren en middelen beschikbaar zijn voor de uitvoer van rookvrij-beleid (30%), blijft beperkt.

Onderzoeksverantwoording

Om de voortgang van de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie te meten, heeft Ipsos I&O net als in 2020, 2021 en 2023 een online vragenlijst uitgezet onder alle Nederlandse gemeenten. Het veldwerk liep van 19 maart tot en met 25 april 2025. Het volledige rapport kunt u in bijlagen terugvinden. De gemeenten die hebben deelgenomen zijn qua gemeentegrootte, regio, stedelijkheid en rookprevalentie representatief voor alle Nederlandse gemeenten. Met een nauwkeurigheidsmarge van 4 procent en betrouwbaarheid van 95 procent kunnen uitspraken worden gedaan over alle gemeenten in Nederland.